Πραγματικα γεγονοτα:
Το 1971,στο πανεπιστημιο Στανφορντ,ο καθηγητης ψυχολογιας Philip Zimbardo αποφασιζει να κανει ενα πειραμα για να μελετησει την ανθρωπινη συμπεριφορα μεσα στη φυλακη.Επιλεγονται 20 φοιτητες-αφου τους εγιναν τεστ οτι ειναι υγιεις και σωματικα και ψυχικα- και μετα απο κληρωση καποιοι αναλαμβανουν το ρολο κρατουμενων και οι υπολοιποι το ρολο των δεσμοφυλακων.Το πειραμα εγινε σε πραγματικες συνθηκες φυλακης,με πραγματικα κελια ενω οι δεσμοφυλακες ειχαν κανονικο εξοπλισμο,με γκλομπ και αεροβολα οπλα.Οι δεσμοφυλακες οριζουν κανονες και το πειραμα ξεκιναει.Δυστυχως,μετα απο 6 μερες το πειραμα σταματαει(ενω η προγραμματισμενη διαρκεια του ηταν 2 βδομαδες) καθως παρατηρηθηκαν φαινομενα βιας και σαδισμου προς τους φυλακισμενους (δε τους αφηναν να κοιμουνται σε στρωματα,τους εγδυναν και τους εξευτελιζαν,τους χτυπουσαν). Δυο φοιτητες μαλιστα,μη μπορωντας την πιεση ειχαν αποχωρησει απο το πειραμα και ενας αλλος νοσηλευτηκε στο νοσοκομειο με ψυχολογικα προβληματα.Το πειραμα τελειωσε νωρις και μαλιστα κριθηκε ανηθικο και αντιεπιστημονικο,γιατι οι φοιτητες ειχαν παρει πολυ σοβαρα το "ρολο" τους και μαλιστα ειχαν αναπτυξει βιαιες τασεις που δεν ειχαν πριν.Οπως παρατηρηθηκε,οι περισσοτεροι δεσμοφυλακες "στεναχωρηθηκαν" που τελειωσε το πειραμα νωριτερα ενω το 1/3 περιπου,ανεπτυξε "γνησιες σαδιστικες τασεις".
Η ταινια:
Η ταινια λοιπον,ειναι βασισμενη σε αυτο το γεγονος,λιγο παραλλαγμενο βεβαια.Το πειραμα γινεται με χρηματικο επαθλο 4000 δολλαρια και παρακολουθειτε απο τους υπευθυνους 24 ωρες το 24ωρο.Ενω ομως ξεκιναει χαλαρα και σαν παιχνιδι απο ολους,γρηγορα χανεται η αισθηση της πραγματικοτητας και ολοι μπαινουν στην ψυχολογια των "ρολων" τους.Οι δεσμοφυλακες αρχιζουν να φερονται βιαια στους κρατουμενους για να τους ταπεινωσουν και να δειξουν ποιος εχει το πανω χερι.Φτανουν σε σημειο μαλιστα να δειρουν και να φυλακισουν εναν "δικο τους",γιατι προσπαθησε να βοηθησε εναν κρατουμενο να επικοινωνησει με τον εξω κοσμο και συλλαμβανουν και μια υπευθυνη του πειραματος,η οποια βλεποντας οτι η κατασταση ειχε ξεφυγει απο τη 2η μερα κιολας,ηθελε να βαλει ενα τελος.Εχουν ξεχασει πλεον οτι ολα ειναι μερος πειραματος και εχουν μπει τελειως σε αλλη ψυχολογια.Οι κρατουμενοι μαλιστα αρχιζουν να φοβουνται πραγματικα τους φυλακες,να παθαινουν κρισεις πανικου ενω καποιοι προσπαθουν ανεπιτυχως να φυγουν απο το πειραμα.Η κατασταση βγαινει εκτος ελεγχου και πια φαινεται οτι τιποτα δε μπορει να τη σταματησει,ουτε καν οι υπεθυνοι που παρακολουθουν αμετοχοι το πειραμα να διαλυεται μπροστα στα ματια τους.Ολα τα ανθρωπινα δικαιωματα καταπατουνται και καθε ιχνος ηθικης και αξιοπρεπειας χανεται μεσα σε δευτερολεπτα.Συγκλονιστικος ο πρωταγωνιστης,ο ταξιτζης-"κρατουμενος" Ταρεκ,ο οποιος προσπαθει να πεισει τον εαυτο του οτι ολα ειναι ενα πειραμα,αλλα δε μπορει να το καταφερει και συνεχιζει να αντιδρα οπως καθε κρατουμενος θα αντιδρουσε δεχομενος τετοια βια.Οι συμμετεχοντες μαλιστα εχουν μπει τοσο πολυ μεσα στο "ρολο" τους που οταν η υπευθυνη του πειραματος τους εξηγει οτι ολα ειναι ενα παιχνιδι,το οποιο μπορει να σταματησει ανα πασα στιγμη,κανενας δε την καταλαβαινει και συνεχιζουν να φερονται ολοι σαν να ηταν ολα πραγματικοτητα,στρεφομενοι μαλιστα και εναντιον της.Το συγκεκριμενο πειραμα ομως ληγει με πολυ πιο βιαιο τροπο απ'οτι το πραγματικο....
Μια πολυ ενδιαφερουσα ταινια,αφου δειχνει τις προεκτασεις που μπορει να παρει ενα οποιοδηποτε ψυχολογικο πειραμα.Μπορει στην αρχη να ξεκινησει με διαθεση παιχνιδιου,αλλα πολλες φορες καταληγει πολου ασχημα,με θυματα τους ιδιους τους συμμετεχοντες.Ο ανθρωπος αναπτυσσει αλλα ενστικτα και αλλες συμπεριφορες οταν στερειται η ελευθερια του ή παρακολουθειται 24 ωρες το 24ωρο(καλη ωρα οπως γινεται με τα ριαλιτι τυπου Big Brother κλπ).Προσαρμοζεται σε οποιες συνθηκες τον βαλεις να ζησει και μαθαινει να επιβιωνει συμφωνα μ'αυτες.Βλεπουμε οτι πλεον οι ανθρωποι εχουν ξεχασει την πραγματικη τους ζωη και εχουν ταυτιστει με τους ρολους τους: οι μεν φυλακες εχουν ενθουσιαστει με την εξουσια που εχουν και χρησιμοποιουν βια για να επιβληθουν,αδιαφορωντας για το αν ξεπερνουν τα ορια και οι δε κρατουμενοι ενω αρχικα κοροιδευουν τους φυλακες,αρνουνται να υπακουσουν σε κανονες και το διασκεδαζουν,τελικα καταληγουν να τους φοβουνται,να τους υπακουουν τυφλα και να τρελαινονται απο ολη τη ψυχολογικη πιεση.Η ταινια μαλιστα σχολιαζει εμμεσα και το ναζιστικο καθεστως,που χρησιμοποιουσε παρομοιες τακτικες για να φοβιζει το λαο και να τον κρατα σε καταστολη...
Σκηνοθετης ο Ολιβιε Χερσμπιγκελ (η ταινια ειναι γερμανικη) ενω αν θελετε να μαθετε περισσοτερ για το πραγματικο πειραμα μπειτε εδω http://en.wikipedia.org/wiki/Stanford_prison_experiment......
Αναρτήσεις
3 σχόλια:
Χαρούμενη ταινία η πρώτη επιλογή του χρόνου!Τέλοσπάντων...
Λοιπόν δεν την εχω δει ακόμα αλλά φαίνεται ενδιαφέρουσα.Είναι το κλασσικό θέμα του πως αλλιώνονται οι άνθρωποι με την εξουσία και το ρόλο που τους δίνεται.Φυσικά στην ταινία παίζει ρόλο και το χρηματικό έπαθλο.Αυτό που με έκανε να σκεφτώ είναι το πώς δημιουργήθηκε αυτή η βίαιη συμπεριφορά από τους θεσμοφύλακες τουλάχιστον. Οι περισσότεροι φαντάζομαι έχουν σκεφτεί πως αν ήταν οι ίδιοι σε παρόμοιες θέσεις δε θα είχαν αυτή τη συμπεριφορά.Ακόμα και με αφορμή τις διάφορες ταινίες που βλέπουμε έχουμε ερεθίσματα για το πως εκμεταλλέυονται ορισμένοι άνθρωποι την εξουσία που τους δίνεται και μαχόμαστε εναντίον τους, νίώθουμε την αδικία.Οταν βγήκαμε στους δρόμους και διαδηλώσαμε εναντίον του αστυνομικού που σκότωσε τον Αλέξανδρο στην ουσία δηλώσαμε τη δυσαρέσκειά μας σε τέτοιες παράλογες συμπεριφορές. Οταν όμως έρχεται η σειρά μας να μπούμε στο ρόλο τους κάνουμε τα ίδια?Μαλλον είμαι πολύ αφελής και δε θέλω να δεχτώ πως η εξουσία αλλάζει τα πάντα πάνω σου
Μπορει να ειναι λιιιιγο ψυχοπλακωτικη αλλα υποσχομαι να επανελθω με κατι πιο χαρουμενο...Βοηθηστε και σεις βρε κοριτσια!!Ετσι,για να σταματησει να υπαρχει και η αποψη οτι ολες οι "κουλτουριαρικες"ταινιες σε οδηγουν σε καταθλιψη...Λοιπον,δε τα ειχα σκεφτει αυτα που λες.Οντως,στα λογια ειμαστε πολυ καλοι,αλλα σιγουρα αν μας εβαζαν απο την απεναντι πλευρα ειμαι σιγουρη οτι οι περισσοτεροι θα καναμε ολα αυτα που κανει η "αντιθετη" πλευρα,για τα οποια διαδηλωνουμε,φωναζουμε ή λεμε οτι εμεις δε θα τα καναμε ποτε.Κι ομως,για ενα παραξενο λογο,αν βρισκομασταν σε αντιστοιχη θεση,ολοι τα ιδια θα καναμε...Βλεπουμε πως τελικα κοινη λογικη δεν υπαρχει.Ο καθενας κρινει λογικο αυτο που νομιζει και αυτο που ειναι καλυτερο για τον εαυτο του.πχ ο αστυνομικος θεωρει λογικο να σηκωσει το οπλο και να επιτεθει ή το παιδι θεωρει λογικο απ'την πλευρα του να αμυνθει με πετρες η ξυλα...Αναλογα με τη θεση που βρισκεσαι και την εξουσια που κατεχεις,κυριαρχει αλλη λογικη και αλλες ειναι οι ενστικτωδεις αντιδρασεις του καθενα....
Αφού την είδα λοιπόν και αυτή την ταινία έχω να δηλώσω πως είναι ό,τι πρέπει για να νευριάσεις και να εξοργιστείς με όλα αυτά που γίνονται. Περιττό να πω πως ήθελα να τα σπάσω όλα από τα νεύρα μου.Ο σκηνοθέτης σε βάζει να νιώσεις την αδικία στο πετσί σου,σαν να είσαι και εσύ εκεί μέσα.Επίσης τί ηλίθιοι αυτοί που "επέβλεπαν".Αφού φαινόταν ότι κάτι πάει στραβά γιατί δε το σταματούσαν????Φυσικά για τα λεφτά.Όλα για τα λεφτά πια ρε γαμώτο.Ελεος.
υ.γ.δε σχολιάζω την γκόμενα του πρωταγωνιστή.Δηλαδή μετά από μια βραδιά με κάποιον πάς στο σπίτι του και κάνεις ότι κανεις????Η δένεσαι τόσο πολύ μαζί του?Αθάνατη ατάκα,με το που τον βλέπει του λέει:Μολις έφυγα από την κηδεία του πατέρα μου.
Μα ναι φυσικά το λες αυτό σε όποιον άγνωστο βλέπεις μπροστά σου.Τεσπα..
υ.γ.2 πολύ καλή ταινία τέτοιου τύπου είναι και το Κυμα.Γεούλι να τη δεις.
Δημοσίευση σχολίου